Ενημέρωση φίλων για ό,τι παράγεται από τη μέλισσα, το σταφύλι και την ελιά, και όχι μόνο.

Τρίτη 28 Μαΐου 2013

15. «Λάδι από την κορυφή, κρασί απ` τη μέση και μέλι απ` τον πάτο, αγόραζε»

Σοφή ελληνική παροιμία που περικλείει μέσα της τη γνώση και την εμπειρία των προγόνων  μας και μας διδάσκει πώς μπορούμε να προσλάβουμε τη μέγιστη δυνατή  ποιότητα  από τα τρία αυτά παραδοσιακά προϊόντα του τόπου μας.  Σήμερα, βέβαια, τα πάντα είναι τυποποιημένα, αλλά αν έχουμε τη δυνατότητα να ελέγξουμε την αγορά μας, ενδεχομένως από κάποιον μικρό παραγωγό, καλό είναι να γνωρίζουμε ότι:
Λόγω της διαφορετικής πυκνότητάς τους, τα άχρηστα υπολείμματα κάθε προϊόντος, συσσωρεύονται σε διαφορετικό σημείο του όγκου του. Συγκεκριμένα:
·         Η πυκνότητα του μελιού εξαρτάται από την υγρασία που περιέχει.  Κυμαίνεται δε,  από 1,45 gr/ml, με υγρασία 13%,  έως 1,39gr/ml, με υγρασία 22%.

·         Στο Ελαιόλαδο, η πυκνότητα βρίσκεται στα   0,92 gr/ml.

·         Το δε κρασί έχει μέση πυκνότητα  περίπου 0,98 gr/ml, κοντά στην  πυκνότητα δηλαδή του νερού, η οποία είναι ίση με 1gr/ ml.
 
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, καταλαβαίνουμε ότι τα περιττά υλικά του μελιού συγκεντρώνονται στην επιφάνεια και  του λαδιού στον πυθμένα. Στην περίπτωση του  κρασιού, υπολείμματα μαζεύονται στον πυθμένα ( το λεγόμενο κατακάθι από τις χρωστικές και άλλες ουσίες) ενώ στην επιφάνεια μερικές φορές όταν το κρασί έρχεται σε επαφή με τον αέρα, σχηματίζεται ένα πέπλο από αερόβιους μικροοργανισμούς που ονομάζεται «άνθος του οίνου».
 
 
Από την αρχαιότητα μέχρι τα χρόνια των παππούδων μας το κύριο αποθηκευτικό μέσο ήταν το πιθάρι.
 
 
 
 
το μεγάλο πιθάρι της Γιαγιάς που χρησίμευε για την αποθήκευση λαδιού
 
 
 
Η άντληση του λαδιού, ήταν η ευκολότερη, καθώς το καλύτερο μέρος του, βρίσκονταν στην επιφάνεια. Όταν έφταναν στη «μούργκα» ήταν αρκετά σαφές ότι έπρεπε να σταματήσουν την κατανάλωση.
 
 
 
Το μικρότερο πιθάρι της Γιαγιάς
 
 
 
 
Λιγότερο εύκολη ήταν η άντληση του μελιού. 
 
 
 
 
 
 
 
Τέλος, την πιο περίπλοκη άντληση, απαιτούσε το κρασί και αυτό, γιατί το καλύτερο κρασί ήταν στη μέση. Προκειμένου να αντλήσουν το ποιοτικότερο μέρος, χρησιμοποιούσαν την «Αρύταινα», ένα ειδικό εργαλείο που θυμίζει αρκετά κουτάλα σούπας. Το όνομά του προέρχεται από το αρχαίο ρήμα : αρύομαι, που σήμαινε: αντλώ. Την εργασία αυτή την αναλάμβαναν στην αρχαιότητα έμπειροι υπηρέτες, οι Οινοχόοι.

Οινοχόος με αρύταινα βγάζει κρασί από ψυκτήρα (λεπτομέρεια από αρχαίο μελανόμορφο αγγείο)

 
 
 
 
 
Από ευρύστομο κρατήρα με δύο αρύταινες διαφορετικού σχήματος .

 


 
 
 
 
Museo Archeologico Nazionale   Αττική ερυθρόμορφη στάμνος, περι το 420 π.χ.
Ιεροτελεστία μετάγγισης «ανθισμένου» οίνου.
Με αρύταινα αντλεί τον οίνο από τη μια στάμνο και γεμίζει ένα σκύφο.







*Πηγή:
 Σ. Κουράκου - Δραγώνα "Κρατήρ Μεστός Ευφροσύνης", εκδ. Λ. Μπρατζιωτη, Αθήνα 1998
(σχετικά με τις πληροφορίες για την αρύταινα καθώς και οι τρεις τελευταίες φωτογραφίες).  

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου